☞ tiny.cc/fp888: Urodziny Matyldy (1974)

Tytułowe trzydzieste urodziny Matyldy to dla głównej bohaterki okazja do dokonania bilansu dotychczasowego życia zawodowego i uczuciowego. Czy wypada on pomyślnie? Matylda jest bez wątpienia dziewczyną nietuzinkową. Obdarzona niebanalną urodą i silnym charakterem unika życiowych kompromisów i półśrodków. Pracuje jako psycholog w fabryce słodyczy. Swój zawód traktuje niemal jak misję, zawsze chętna do niesienia pomocy drugiemu człowiekowi. Cóż z tego, skoro jej wysiłki przynoszą często efekty przeciwne do zamierzonych. Próbując uchronić przed degrengoladą młodziutką pannę z dzieckiem pośrednio sprowadza na nią katastrofę. Przyczyniając się do uwięzienia pijaka, maltretującego żonę, bynajmniej nie ułatwia życia poszkodowanej kobiecie. W sprawach osobistych też nie wiedzie się Matyldzie najlepiej. Były mąż okazał się człowiekiem pozbawionym rozsądku i infantylnym.
Znany aktor, którego szczerze podziwiała, prywatnie rozczarował ją nieznośnym kabotyństwem i nałogowym pociągiem do alkoholu. Pozostaje jeszcze pewien lekarz - psychiatra, lecz Matylda boi się mu zaufać. Nie wie bowiem, czy bardziej ceni ją, czy własną, świetnie się zapowiadającą, karierę...

"Urodziny Matyldy" to podobnie jak liczne inne filmy Stawińskiego historia konfliktu między jednostką a zbiorowością. W tym wypadku konkretnie między kobietą a "światem mężczyzn". Grającej główną rolę Jolancie Bohdal udało się stworzyć postać psychologicznie bogatą, z jednej strony konsekwentną, z drugiej zaś czasem ulegającą zmiennym nastrojom. Jej Matylda jest bohaterką wyraźnie pozytywną, co trudno powiedzieć o zaludniających ekran przedstawicielach "płci brzydkiej". Część krytyków dostrzegła jednak w filmie Stawińskiego delikatne sugestie, że być może pasja społeczna dziewczyny wynika nie tyle z potrzeby pomocy bliźnim, co z chęci rewanżu na mężczyznach za uczuciowe niepowodzenia. Byłyby więc "Urodziny Matyldy" utworem feministycznym? Jeśli nawet tak, to nie do końca. Jest przecież w filmie Stawińskiego sporo intrygujących obserwacji obyczajowych, jest także obiecujący wątek miłosny, który wcale nie musi mieć pesymistycznego zakończenia.